De Belbin theorie wordt veel gebruikt voor teambuilding. Volgens deze theorie neemt iedereen een rol aan in een groep. Dat kan in een vast team zijn maar ook tijdens een vergadering. Een goed team draait niet alleen om kennis en ervaring, maar ook om succesvolle samenwerking. De teamrollentheorie van Meredith Belbin geeft inzicht in de samenstelling van succesvolle teams. Het is geen theorie om mensen in te delen qua persoonlijkheid. Wel is het zo dat je door je persoonlijkheid een voorkeur zal hebben voor bepaalde teamrollen. Ontdek nu welke teamrollen je kan onderscheiden en welke je zullen aanspreken!
De Belbin-theorie gaat uit van acht teamrollen die elk een specifieke bijdrage leveren aan de samenwerking. Een goed werkend team heeft volgens Belbin een balans van verschillende rollen. Dus mensen die elkaar aanvullen, corrigeren en inspireren. Later voegde Belbin overigens een negende rol toe: de specialist. Deze nieuwe rol wordt vaak buiten beschouwing gelaten omdat de specialist een heel andere bijdrage levert aan het team. De rol van specialist is een puur inhoudelijke rol terwijl de andere teamrollen iets zeggen over iemands bijdrage qua gedrag. Hieronder worden de 8 teamrollen uitgelegd. Bij elke teamrol staan een paar voorbeeldberoepen waarin de gedragingen die bij een teamrol horen, goed tot hun recht komen.
1. De Plant (Creatieve denker)
2. De Monitor (Analist)
3. De Coördinator (Voorzitter)
4. De Vormer (Doordrijver)
5. De Groepswerker (Teamspeler)
6. De Zorgdrager (Afmaker)
7. De Bedrijfsman (Praktische uitvoerder)
8. De Brononderzoeker (Netwerker)
De teamrollen van Belbin beschrijven gedrag dat zichtbaar is in een werkomgeving, niet iemands persoonlijkheid. Iemand kan zich in verschillende situaties anders gedragen, afhankelijk van de taak, het team en de context. De aanwezigheid van een leidinggevende kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat je je anders gedraagt of anderen dingen zegt. Ook de aanwezigheid van iemand met meer expertise als jijzelf kan jouw gedrag beïnvloeden. Dit zou geen verschil hoeven maken maar kan toch invloed hebben. De teamrollen van Belbin zijn dus geen persoonlijkheidstypen, maar gedragsrollen.
Hoewel Belbin geen persoonlijkheidstest is, zijn er wel teamrollen die beter bij je passen op basis van je persoonlijkheid. Hieronder kan je zien welke rollen, op basis van je big five persoonlijkheidseigenschappen het beste bij je passen, je voorkeur zullen hebben.
Extraversie is vaak hoog bij actieve, stuwende rollen zoals de Coördinator, Vormer en Brononderzoeker, die energie halen uit interactie met anderen. Ordelijkheid correleert sterk met rollen die gericht zijn op organisatie, precisie en betrouwbaarheid zoals de Bedrijfsman en Zorgdrager. Openheid is hoog bij creatieve en innovatieve rollen zoals de Plant en Brononderzoeker. Vriendelijkheid is hoger bij sociale en ondersteunende rollen zoals de Groepswerker en Coördinator maar scoort lager bij rollen waarbij je soms direct en assertief moet zijn, zoals bij de Monitor, Vormer en Zorgdrager.
Maar er zijn ook scores of combinaties van scores op big five persoonlijkheidskenmerken die niet voorkomen bij de Belbin teamrollen. Zoals een hoge score op openheid en een lage score op vriendelijkheid of een lage score op openheid in combinatie met een lage score op emotionele stabiliteit. Wanneer iemand geen big five scores heeft die typisch zijn voor een bepaalde Belbin-rol, betekent dat niet dat die persoon ‘geen rol’ heeft, maar dat het teamgedrag van die persoon minder voorspelbaar is op basis van persoonlijkheid alleen.
Wil je weten hoe je scoort op de big five persoonlijkheidskenmerken? Doe dan de gratis big five persoonlijkheidstest.
Er is een verband tussen de teamrollen van Belbin en de big five persoonlijkheidskenmerken, maar dat verband is volgens onderzoek niet heel sterk. De twee modellen overlappen deels, omdat teamrollen gedrag laten zien dat vaak voortkomt uit iemands persoonlijkheid. Zoals hierboven omschreven. Toch zijn ze niet hetzelfde.
Een belangrijk onderzoek van Macrosson, Fisher en Hunter liet zien dat de Belbin-rollen binnen het Big Five-model passen, maar dat ze elkaar soms overlappen. De rollen bleken statistisch niet goed te onderscheiden als losse factoren. Een Noors onderzoek kwam tot een vergelijkbare conclusie: de beschrijvingen van de Belbin-rollen sluiten aan bij meerdere big five eigenschappen tegelijk. De teamrollen van Belbin en de big five versterken elkaar, maar meten iets anders:
