25 maart 2025
In een vacature wordt omschreven waaraan een sollicitant moet voldoen. Voor bijvoorbeeld een vrachtwagenchauffeur wordt aangegeven welk rijbewijs deze moet bezitten om in aanmerking te komen voor de functie. Maar werkgevers vragen daarnaast steeds vaker om bepaalde soft skills, ook wel generieke competenties genoemd. Dit zijn competenties die in verschillende functies van pas kunnen komen. Zoals samenwerken of klantvriendelijkheid. Jobpersonality heeft onderzocht welke generieke competenties het meest door werkgevers gevraagd worden. Daarbij blijkt dat werkgevers soms de neiging hebben tegenstrijdige eisen te stellen.
Voor het overzicht met veelgevraagde competenties heeft Jobpersonality een selectie gemaakt van veelvoorkomende vacatures voor mbo- en hbo-beroepen. Per vacature is gekeken welke generieke competenties door werkgevers gevraagd worden. Hieronder staan een aantal omschrijvingen die zijn overgenomen uit vacatureteksten.
“…is nauwkeurig, kan in hoog tempo werken, houdt overzicht, is geordend …”
“…kan zelfstandig werken, heeft groot verantwoordelijkheidsgevoel…”
“…positieve werkhouding, zelfstandig, weet van aanpakken, goede communicatieve vaardigheden, representatief…”
“…communicatief vaardig, professionele werkhouding, staat stevig in zijn of haar schoenen…”
“…uitstekende sociale vaardigheden, verantwoordelijkheidsgevoel, gevoel voor service…”
“…oog voor detail, flexibel, gemotiveerd, zelfstandig, gastgericht, pakt graag problemen aan, goed in beslissingen nemen…”
“…representatief, klantvriendelijk, verzorgd uiterlijk…”
“…vermogen om zowel zelfstandig als in teamverband te werken…”
“…sterke communicatieve vaardigheden en empathisch vermogen…”
“…initiatief neemt en eigenaarschap uitstraalt…”
Dit leidde tot een opsomming van omschrijvingen van competenties waaraan toekomstige werknemers moeten voldoen. Vervolgens zijn deze omschrijvingen gerangschikt en geordend. Sommige competenties worden vaker genoemd dan andere competenties. Daarnaast zijn er veel competenties die erg op elkaar lijken of bijna hetzelfde zijn. Op basis hiervan is een lijst gemaakt met 50 generieke competenties die vaak gevraagd werden. Bij elke competentie kan je zien welke andere benamingen er ook worden gebruikt.
Uit de analyse van de competenties die werkgevers vragen, blijkt dat ze soms vragen om competenties die tegenstrijdig zijn, die elkaar tegenspreken. Ze zoeken het schaap met vijf poten. Hiermee wordt bedoeld dat werkgevers eigenlijk iemand willen hebben die alles kan en daarmee bijna onmogelijk is om te vinden. Hieronder staan 5 combinaties van veelgevraagde competenties die iemand niet tegelijkertijd kan bezitten.
1. Flexibel versus georganiseerd
Flexibel betekent dat je goed kunt inspelen op veranderingen en spontaan kunt handelen. Iemand die heel georganiseerd is, zal over het algemeen minder flexibel zijn. Want dit gaat ten koste van de planning, gemaakte afspraken etc.
2. Sociaal versus commercieel
Sociaal betekent dat je graag anderen mensen helpt, oog hebt voor zwakkeren en kan delen. Dit kan botsen met commercieel, want dan ben je gericht op het verdienen van geld, wat soms ten koste kan gaan met de belangen van anderen.
3. Creatief versus accuraat
Iemand die creatief is, komt altijd met nieuwe oplossingen en ideeën voor bestaande vraagstukken. Dit kan bosten met accuratesse. Want een accuraat iemand houdt zich aan de regels en wil deze het liefst handhaven, niet wijzigen.
4. Zelfredzaam versus samenwerkend
Een zelfredzaam persoon lost problemen zelf op en kan goed alleen werken. Terwijl iemand die goed kan samenwerken, juist problemen oplost door anderen te betrekken.
5. Inlevingsvermogen versus direct
Iemand met een groot inlevingsvermogen houdt rekening met de gevoelens, behoeften en achtergronden van anderen. Een direct iemand spreekt mensen aan op hun gedrag of zegt waar het op staat en houdt daarbij niet altijd rekening met de gevoelens van anderen.
Je kan twee tegenstrijdige competenties beide een beetje bezitten. De twee competenties zijn dan enigszins op jou van toepassing. Of je bezit de ene competentie iets meer dan de tegenovergestelde competentie. Maar bij competenties die jou typeren, waar je hoog op scoort, zal je niet hoog scoren op een tegenovergestelde competentie. Dat is bijna onmogelijk. Overigens hebben niet alle competenties een duidelijke tegenhanger die ook gewenst is. Iemand die bijvoorbeeld heel ordelijk is, komt zijn of haar afspraken na. De tegenhanger hiervan is iemand die slordig is. Dat is geen competentie die werkgevers zullen wensen of vermelden in een vacature.
De lijst met 50 competenties is ook gebruikt voor het competentie kaartspel. Hiermee kan je ontdekken welke competenties je zelf hebt. Maar je kant het spel ook andersom gebruiken. Welke 3 of 5 competenties zijn van essentieel belang voor een bepaalde functie? Op deze manier voorkom je dat je als werkgever te veel eisen stelt die eigenlijk niet realistisch zijn.
