22 juli 2022
Verdwenen beroepen? Welke beroepen komen in Nederland en België niet meer voor? Bekijk hieronder het overzicht met verdwenen beroepen. En welke beroepen komen nog wel voor, maar in veel minder grote aantallen dan vroeger? Er zijn ook beroepen die nu veel voorkomen, maar binnenkort zo goed als zeker gaan verdwijnen. Welke zijn dat en gaat mijn beroep verdwijnen?
In Nederland en België vindt er geen ondergrondse mijnbouw meer plaats. Tot in de jaren 70 werd er in Limburg diep onder grond steenkool gewonnen. Mijnwerkers (kompels) gingen met liften naar benden om de steenkool naar boven te halen. Op een gegeven moment werd dit te duur en beschikte Nederland daarnaast over eigen aardgasvelden waarvoor geen mijnwerkers nodig zijn. In andere landen zijn er nog steeds mijnen waar mijnwerkers ondergronds steenkool en andere delfstoffen delven.
Vroeger kwam dit nog voor. Een pompbediende bemande de brandstofpomp en voorzag je voertuig van de juiste brandstof. Een onbemand tankstation is nu bijna de standaard.
Vroeger, in de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw, had je in elke stad en dorp een meer videotheken. Dankzij internet en streamingsdiensten zijn deze nu voltooid verleden tijd.
Vroeger werden huizen verwarmd met kolen. De kolenboer bracht de kolen aan huis. Met dankzij de komst van aardgas verdween dit beroep in de jaren 60 van de vorige eeuw.
In de 19e en begin 20e eeuw werden straten verlicht door gaslantaarns. Elke lantaarn moest door een lantaarnopsteker aangestoken worden. De komst van elektrische straatverlichting maakte dit werk overbodig.
Tot in de jaren 50 van de vorige eeuw werden kranten en boeken gedrukt met behulp van letterzetters. Zij zetten handmatig en in spiegelbeeld de letters in juiste volgorde. Met de komst van de automatische zetmachine en later computers verdween dit beroep.
Een stoker moest ervoor zorgen dat de ketels voldoende steenkool hadden zodat de machines bleven draaien. Deze ketels werden gebruikt op vrachtschepen, stoomlocomotieven, in fabrieken en bij gemalen. Het beroep van stoker verdween in de jaren 60 van de vorige eeuw. Omdat men toen geen steenkool meer gebruikte en overging op andere bronnen van energie.
De schillenboer haalde vroeger het groente-, fruit- en tuinafval bij de mensen op. Dit werd gebruikt als veevoer of als mest voor op het land. Tegenwoordig wordt afval zelf door de mensen gescheiden of gebruikt als brandstof voor grote verbrandingsovens.
De melkboer, melkman of melkslijter kwam in de stad langs om melkbussen en andere zuivelproducten te leveren. Met de komst van supermarkten verdween het beroep van melkboer.
Met de komst van de televisie (Tv) ontstond er een nieuw beroep. De Tv-omroeper of Tv-omroepster. Deze personen kondigden uitzendingen aan. Vooral in de beginjaren van Tv, toen er nog weinig zenders waren en iedereen naar dezelfde tv-kanalen keek, werd vrijwel elk programma aangekondigd. Eind jaren 90 en begin deze eeuw verdwenen de omroepers van het Tv-scherm.
Een voddeman is iemand die oude kleren tegen een kleine vergoeding opkocht en weer doorverkocht voor de fabricage van papier of poetskatoen. Deze trok van deur tot deur. De voddeman kwam in de jaren 60 van de vorige eeuw nog voor. Tegenwoordig brengt men oude kleding en textiel naar (kringloop)winkels of special containers.
Een marconist is een ander woord voor radio-officier en is een persoon die morsecodesignalen met behulp van een radio kan verzenden, ontvangen en vertalen. Vooral schepen op de grote vaart maakten gebruik van marconisten. Dit was, zeker in het begin, de enige manier om op grote afstand te kunnen communiceren met het vaste land of andere schepen. In de vorig eeuw had ieder schip op de grote oceanen een marconist aan bord. Met de komst van satellieten verdween dit beroep en vanaf 1999 bestaat het beroep officieel niet meer.
Er zijn nog steeds vacatures voor een telefoniste. Maar dit is een ander beroep. Met het verdwenen beroep telefoniste wordt iemand bedoeld die er in een telefooncentrale voor zorgt dat mensen met elkaar kunnen bellen. Vroeger belde je eerst met de telefooncentrale en gaf je aan de telefoniste door met wie of welk nummer je verbonden wilde worden. Vanaf de jaren 60 kwamen er automatische telefooncentrales die het werk van telefonisten overbodig maakten. Een telefoniste werd ook wel een telefoon-verbindster genoemd. Tegenwoordig bedoelt men met een telefoniste iemand die op een algemeen nummer klanten telefonisch te woord staat. Dit werk wordt ook wel gedaan door een receptionist en een baliemedewerker.
Een scharenslijper of scharensliep was iemand die rondtrok om scharen, maar ook messen andere scherpe voorwerpen te slijpen en scherper te maken. Een scharenslijper wordt ook wel een messenslijper genoemd. Vroeger gebruikte de scharenslijper slijpstenen die hij door middel van een ketting en trappers bediende. Latere gebruikte de scharenslijper hiervoor een (benzine)motor. Door de komst van betere metalen die minder onderhoud nodig hadden maar ook door de wegwerpcultuur verdween het beroep van de scharenslijpen in de jaren 80 van de vorige eeuw.
Vooral in Nederland zijn er complete landschappen ontstaan als gevolg van het steken van turf. Zoals de Loosdrechtse Plassen tussen Amsterdam en Utrecht. Turf is organisch materiaal dat na droging gebruikt wordt als brandstof. Turfstekers groeven turf af. Een heel zwaar beroep. Later vond de turfwinning machinaal plaats. Tot in de jaren 80 van de vorige eeuw werd er turf gewonnen. Nu wordt turf niet meer als brandstof gebruikt.
Een postbeambte is een werknemer bij de posterijen in de tijd dat dit nog een overheidsdienst was. Zelfstandige postkantoren komen niet meer voor. Voor diensten waarvoor je bij een postkantoor moest zijn, zoals postzegels en het verzenden of ontvangen van pakketten, kan men tegenwoordig terecht bij winkels en supermarkten.
Een dompteur is een temmer van wilde dieren en werkte in het circus. Sinds 2015 is het voor circussen verboden om wilde zoogdieren te hebben en daarmee verdween het beroep van de dompteur.
Er zijn ook beroepen die vroeger talrijk waren maar nu nauwelijks voorkomen. Zoals een klompenmaker, hoefsmid, hoedenmaker, sigarenmaker, touwmaker of touwslager, glasblazer, molenaar en mandenvlechter. Veel van deze beroepen bestaan nog wel. Maar dan veel minder vaak dan vroeger. Zo zijn er nog steeds hoefsmeden. Maar alleen voor sport- en hobbypaarden. En veel oude ambachten worden nog beoefend door hobbyisten of ambachtelijke kunstenaars.
Er zijn ook beroepen die zo goed als zeker binnenkort gaan verdwijnen. Daar zitten zelfs beroepen bij waar nu nog veel vacatures voor zijn. De meeste van deze beroepen zullen verdwijnen door de komst van robots en slimme software. Meer informatie hierover vind je op robotisering van beroepen.
Ben je bang dat jouw beroep gaat verdwijnen? Dit jun je controleren met de beroepenzoeker. Vind jouw beroep op naam of trefwoord. Bij alle beroepen kan je zien hoe groot de kans is dat dit beroep gaat verdwijnen als gevolg van robotisering en automatisering. Hoe hoger jet percentage, hoe groter de kans dat robots en software de werkzaamheden die bij dit beroep horen, gaan overnemen. Bij percentages hoger dan 90% is de kans erg groot dat een beroep gaat verdwijnen.
Ontbreekt er volgens jou een verdwenen beroep? Laat het ons weten en neem contact op. We zullen deze dan toevoegen aan de lijst met verdwenen beroepen.
