Werkwaarden

1. Afwisseling
Afwisseling of variatie in het werk houdt in dat je op een dag veel verschillende dingen doet. De ultieme variatie is dat geen dag hetzelfde is en je van tevoren ook niet weet wat de volgende dag gaat brengen. Variatie kun je hebben door fysiek op veel verschillende plekken te werken maar ook door het uitvoeren van veel verschillende werkzaamheden (achter een computer) of een combinatie hiervan.
Bijvoorbeeld: koerier, politieagent, consultant, huisarts.

2. Altruïsme
Bij altruïsme gaat het erom dat je iets voor de maatschappij en anderen wilt betekenen. Je drijfveer is dat je anderen wilt helpen. Je wil de wereld verbeteren door een bijdrage te leveren aan de samenleving en het algemeen belang. Dit kan betekenen dat je door middel van direct contact mensen helpt (bijvoorbeeld in de zorg of onderwijs) maar ook indirect door bijvoorbeeld voor de overheid of een maatschappelijke organisatie te werken.
Bijvoorbeeld: leraar, bestuurskundige, woonbegeleider.

3. Ambitieus
Met ambitieus wordt bedoeld dat sommige mensen altijd hogerop willen komen. Ambitie betekent letterlijk eerzucht. Ambitieuze mensen meten hun succes af aan de groei die ze in hun loopbaan maken. Dit is een andere drijfveer dan competitie (strijd met anderen aangaan) of prestatiemotivatie (strijd met jezelf aangaan).
Bijvoorbeeld: manager, chef-kok.

4. Autonomie
Autonomie of vrijheid heeft vooral betrekking op het zelf kunnen bepalen wat en wanneer je iets doet. De ultieme vorm van autonomie is natuurlijk dat je aan niemand verantwoording hoeft af te leggen, behalve aan jezelf en je feitelijk eigen baas bent. Maar er zijn genoeg beroepen denkbaar waarbij je redelijk zelfstandig bent. Vooral beroepen waarbij je niet te veel afgeleid moet worden en alleen kunt werken.
Bijvoorbeeld: zelfstandig ondernemer, auteur, vertaler, kunstenaar.

5. Baan voor het leven
Een baan voor het leven komt steeds minder voor. Toch is het voor veel mensen een drijfveer om heel hun leven voor dezelfde werkgever te kunnen blijven werken. Je weet dan beter waar je aan toe bent en het geeft minder onzekerheid. Er zijn geen typische baan-voor-het-leven-beroepen. Maar als ambtenaar kun je minder snel ontslagen worden en overheidsorganisaties zullen altijd blijven bestaan.

6. Balans werk-privé
Sommige drijfveren kunnen erg afhankelijk zijn van je levensfase. De balans tussen werk en privé is hier een mooi voorbeeld van. Mensen met jonge kinderen of mensen die zorgen voor een ziek familielid kunnen op een gegeven moment erg veel behoefte hebben aan een baan waar ze zorg en werk beter kunnen combineren. Maar het kan ook zo zijn dat in de beleving de balans te veel doorslaat naar werken alleen. Dit is heel persoonlijk en voor iedereen anders.

7. Bedrijfsimago
Sommige mensen zijn erg gevoelig voor het imago van de organisatie waarvoor ze (willen) werken. Vaak zijn dit grote organisaties met een zeer duidelijk en uitgesproken profiel. Vroeger wilde veel mensen werken bij een bedrijf als Shell of de KLM. Tegenwoordig zijn technologiebedrijven als Adyen, Apple of Google aansprekende werkgevers. 

8. Collegialiteit
Collegialiteit houdt in dat je op zoek bent naar een werkomgeving waarin je werkt met leuke collega’s en er veel waarde wordt gehecht aan een prettige werkomgeving. Collegialiteit hangt meer samen met de cultuur van een bedrijf of organisatie dan met het soort werk. Wordt er bijvoorbeeld gezamenlijk geluncht, veel tijd gestoken in team-uitjes, een wekelijkse of maandelijkse borrel georganiseerd, is er een open cultuur of is er regelmatig teamoverleg?

9. Competitie
Sommige mensen zijn heel competitief en willen altijd winnen of de beste zijn. Ze hebben een sterke drive om anderen te overtreffen. In sommige organisaties wordt er ook een vorm van competitie aangewakkerd door prestaties van werknemers of afdelingen organisatie breed te communiceren. Een competitieve werkomgeving zal je vaak tegenkomen in functies op het gebied van sales.
Bijvoorbeeld: vertegenwoordiger, telemarketeer, straatverkoper.

10. Contacten
Sommige mensen zijn geboren netwerkers. Ze krijgen energie van het leggen van contacten en ontmoeten van mensen. Het liefst plannen ze hun hele agenda vol met afspraken. Mensen die graag contacten leggen komen het beste tot hun recht in beroepen op het gebied van relatiebeheer en klantcontact.
Bijvoorbeeld: accountmanager, fondsenwerver, recruiter.

11. Creativiteit
Bij creativiteit denken mensen snel aan artistieke werkzaamheden als zingen, schilderen of fotograferen. Maar bij creativiteit in relatie tot werk gaat het er vooral om dat je de ruimte hebt om vernieuwende ideeën te bedenken en te experimenteren. Dat kunnen nieuwe producten of diensten zijn. Maar dat kunnen ook marketingconcepten zijn of andere manieren van dingen organiseren. Creativiteit als drijfveer heeft vooral te maken met grenzen verleggen of uitproberen van nieuwe dingen. Een waarde die in heel functies gewenst is of zou kunnen zijn.
Bijvoorbeeld: industrieel ontwerper, content marketeer, illustrator.

12. Druk
Er zijn mensen die op zoek zijn naar een baan waarin ze constant onder druk staan. Een stressvolle baan is voor hen een pluspunt en geeft hen energie. Er zijn natuurlijk genoeg banen waarin je met stress te maken hebt. Zeker als de werkdruk hoog is. Maar er zijn ook beroepen waarbij je constant onder hoge druk moet presteren.
Bijvoorbeeld: interim-manager, advocaat.

13. Eerlijkheid
Iemand die veel waarde hecht aan eerlijkheid is op zoek naar een werkomgeving waarin het van belang is dat je eerlijk en transparant bent. Over het algemeen zal iedereen een eerlijke werkomgeving nastreven maar er zijn ook functies waarbij eerlijkheid extra belangrijk is. Denk bijvoorbeeld aan functies waarin het verzwijgen van fouten grote gevolgen kan hebben.
Bijvoorbeeld: onderhoudsmonteur, controller, kwaliteitscontroleur.

14. Enerverende werkplek
Een enerverende werkplek is een werkplek waarin altijd iets gebeurd. Dat hoeft niet per se afwisseling te zijn, het kan ook een werkplek zijn waarin je je nooit hoeft te vervelen. Denk aan werk in de horeca, het toerisme of de installatiebranche.
Bijvoorbeeld: horecamedewerker, animator, keukenmonteur.

15. Erkenning
In plaats van salaris kun je voor je werk ook beloond worden in de vorm van een soort erkenning. Je ontvangt dan een zichtbare waardering. Een koninklijke onderscheiding is hier een voorbeeld van. Maar denk ook aan het uitroepen van een medewerker van de maand. Dit soort waarderingssystemen kunnen sommige mensen bewegen om voor een bepaalde organisatie te kiezen maar is niet beroepspecifiek.

16. Esthetiek
Sommige mensen zijn erg gevoelig voor esthetiek. Dat betekent dat ze van mooie of kunstzinnige dingen houden. Als werkwaarde betekent dit dat mensen willen werken in fraaie omgeving. Dat kan het gebouw zijn maar kunnen ook de medewerkers, producten en/of diensten zijn. Esthetiek als werkwaarde betekent niet dat iemand per definitie creatief of artistiek is, maar wel gevoelig is voor stijl en schoonheid.
Bijvoorbeeld: museummedewerker, art-director, bloemist, kapper.

17. Expressie
Er zijn mensen die altijd in het middelpunt van de aandacht willen staan. Ze zijn graag expressief bezig en delen graag hun leven en laten zien hoe zij tegen dingen aankijken.
Bijvoorbeeld: acteur, zanger, vlogger (influencer).

18. Flexibiliteit
Ben je iemand die flexibiliteit belangrijk vindt? Dan ben je op zoek naar werk waarin je kunt bepalen wanneer en hoe je iets doet. Als je werk zoekt waarin je kunt bepalen wat je doet, dan is autonomie je drijfveer. Flexibiliteit komt vooral voor in functies waarin je afgerekend wordt op je resultaten. Hoe en wanneer je de werkzaamheden verricht, is dan van minder belang.

19. Intellectuele werkomgeving
Een intellectuele werkomgeving houdt in dat je graag werkt in een omgeving waarin onafhankelijk denken en onderzoeken centraal staat. Een hogeschool of universiteit is natuurlijk bij uitstek de plek voor onafhankelijke denkers, maar denk ook aan functies in de journalistiek en media.
Bijvoorbeeld: wiskundige, journalist.

20. Innovatie
Werk je graag in een innoverende omgeving? Een werkplek waar ze werken met de nieuwste technieken, diensten en producten? Vooral op het gebied van IT en techniek of een combinatie hiervan vindt er veel innovatie plaats.
Bijvoorbeeld: software engineer, monteur mechatronica, industrieel ontwerper.

21. Invloed
Invloed als werkwaarde betekent dat je het graag voor het zeggen hebt, de baas wilt zijn en (mede) bepaalt wat anderen moeten doen. Je hebt met andere woorden graag invloed op de besluitvorming en neemt het liefst zelf de beslissingen. Een reden hiervan kan zijn dat je graag de verantwoordelijk draagt, denkt het beter te kunnen of uitgedaagd wilt worden om situaties te beïnvloeden. Denk aan functies in het management, bestuur of politiek.
Bijvoorbeeld: CEO, bedrijfsleider, projectleider, wethouder.

22. Leiderschap
Met leiderschap wordt bedoeld dat je graag mensen leidt en managet. Dat is anders dan het voor het zeggen willen hebben. Leiderschap heeft minder met macht te maken en meer met inspireren en coachen.
Bijvoorbeeld: coach, projectleider, docent voortgezet onderwijs.

23. Lichamelijk werk
Als je graag fysiek bezig bent zal je over het algemeen geen bureaubaan ambiëren. Deze drijfveer heeft betrekking op lichamelijk werk waarbij je met je handen werkt, op verschillende plekken werkt, vaak buiten of veel onderweg bent.
Bijvoorbeeld: stukadoor, verhuizer, hovenier.

24. Nauwkeurig werk
Sommige mensen zijn nu eenmaal precies aangelegd en zijn op zoek naar werk waarin het van belang is dat je nauwkeurig en geordend werkt. Dat is bijvoorbeeld van belang bij administratieve banen of bij werk op het gebied van planning, IT en controle.
Bijvoorbeeld: financieel administratief medewerker, planner, back-end developer.

25. Normen
Normen kunnen heel leidend zijn in het bepalen van passend werk. Bijvoorbeeld in het uitsluiten van werk waarvan je vindt dat dit niet past bij jouw normen. Sommige mensen zullen niet in de wapenindustrie of voor een sigarettenfabrikant willen werken. Andersom kan natuurlijk ook. Vanuit een bepaalde overtuiging ga je dan werk zoeken waarmee je jouw normen kan uitdragen. Dat kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld door te werken bij een organisatie die erg goed aansluit bij jouw normen, een functie uitoefenen waarbij je normen uitdraagt of een bedrijf beginnen waarmee je producten of diensten verkoopt volgens jouw persoonlijke waarden of overtuigingen.
Bijvoorbeeld: gewichtsconsulent, voorganger, GZ-Psycholoog.

26. Ondernemerschap
Sommige mensen zijn geboren als ondernemer of ontwikkelen een neus voor ondernemerschap. Ze zien overal kansen en mogelijkheden voor het opzetten van handel, oprichten van een bedrijf of verkopen van spullen. Het is een spel waarbij je kansen ziet, bepaalde risico’s loopt maar ook beloond wordt voor je inspanningen.
Bijvoorbeeld: Marktplaatsverkoper, zelfstandig ondernemer.

27. Participatie
Participatie als werkwaarde houdt in dat je door jouw werk het gevoel hebt de samenleving draaiende te houden. Dit is iets anders dan altruïsme (wereld verbeteren, hulpbehoevende helpen). Door jouw baan zorg je ervoor dat de samenleving functioneert. Bijvoorbeeld door het werken in het openbaar vervoer, vuilnisophalen of schoonmaakwerkzaamheden.
Bijvoorbeeld: vitale beroepen als buschauffeur en vuilnisophaler.

28. Professionele groei
Professionele groei betekent dat je steeds beter in je vak wilt worden. Zoals een echte vakman of vakvrouw. De werkwaarde ‘professionele groei’ heeft veel overlap met de werkwaarde ‘expert’. Maar een expert is eigenlijk meer theoretisch, die weet over een bepaald onderwerp heel veel terwijl een vakman of vakvrouw vooral heel bedreven is in zijn of haar werk.
Bijvoorbeeld: timmerman, automonteur, data analist, jurist.

29. Rechtvaardigheid
Bij deze waarde vind je het belangrijk dat mensen zich aan de regels houden. Dat kan in beroepen waarbij normen gehandhaafd en gecontroleerd moeten worden of werk waarbij rechtvaardigheid belangrijk is.
Bijvoorbeeld: rechter, deurwaarder, belastinginspecteur.

30. Reizen
Voor sommige mensen is het een droom om voor hun werk te moeten reizen. Dat kunnen verre en lange reizen zijn. Met vreemde landen en andere culturen en nieuwe omgevingen. Maar reizen als werkwaarde kan ook beteken dat je graag een voertuig bestuurt en gewoon onderweg wilt zijn.
Bijvoorbeeld: reisleider, diplomaat, scheepskapitein, machinist, pakketbezorger.

31. Rijk worden
Sommige mensen willen eenvoudigweg miljonair worden. Hoe, maakt niet uit. Via een reguliere baan is dit lastig om te realiseren. Of je moet CEO worden van een multinational. De snelste weg is zelfstandig ondernemerschap of succesvol beleggen in vastgoed of bedrijven.
Bijvoorbeeld: zelfstandig ondernemer.

32. Risico
Mensen met deze drijfveer nemen dus bewust risico’s en zoeken deze zelfs op om bepaalde doelen te bereiken. Het risico kan fysiek zijn maar ook financieel of qua reputatie. Goudzoekers zijn een voorbeeld uit vroegere tijden. Tegenwoordig loop je vooral risico in zelfstandige beroepen, zware managementberoepen of beroepen waarbij je veel aandacht hebt in de media.
Bijvoorbeeld: entrepreneur, zanger, politicus, financieel directeur.

33. Routine
Routine is een werkwaarde waarbij iemand streeft naar een baan met werk dat voorspelbaar is. Dat betekent dus op dezelfde tijd dezelfde soort handelingen verrichten. Dat kan fysiek zijn, bijvoorbeeld in een fabriek aan een lopende band. Maar ook op kantoor achter een computer waarbij je terugkerende administratieve handelingen verricht. Zeker voor mensen die erg gevoelig zijn voor prikkels en weinig afgeleid willen worden, kan routinematig werk een uitkomst zijn.
Bijvoorbeeld: machine operator, administratief medewerker.

34. Rustig werk
Sommige mensen komen het beste tot hun recht in een prikkelarme omgeving. Het liefst ziet voor hen elke dag hetzelfde eruit. Vaste werktijden, dezelfde werkzaamheden op dezelfde locatie zonder onverwachte onderbrekingen.
Bijvoorbeeld: operator, magazijnmedewerker, salarisadministrateur.

35. Salaris
Salaris als drijfveer betekent dat je op zoek bent naar een baan die goed verdient. Mensen met deze drijfveer zullen over het algemeen ook gevoeliger zijn voor financiële prikkels. Zoals in functies met een bonusregeling of een functie met aandelen in een bedrijf.
Bijvoorbeeld: salesmanager, managing partner, investeerder.

36. Secundaire arbeidsvoorwaarden
Naast een goed salaris of een vast contract kunnen secundaire arbeidsvoorwaarden ook een drijfveer zijn om ergens te gaan werken. Denk aan zaken als een lease-auto, laptop en mobiel van de zaak, goed pensioen, voordelige verzekeringen en extra faciliteiten als sporten op het werk. Over het algemeen zijn de secundaire arbeidsvoorwaarden beter naarmate er meer concurrentie is tussen werkgevers om aan goed personeel te komen. Daarnaast zijn bij de overheid en bij grote bedrijven in de dienstensector (zoals banken en verzekeraars) de secundaire arbeidsvoorwaarden ook goed geregeld.

37. Service
Service houdt in dat je anderen mensen helpt. Bij het helpen van andere mensen denken mensen al snel aan de zorg en het onderwijs. Maar je kunt ook denken aan beroepen met veel klantcontact zoals in de verkoop of serviceverlening.
Bijvoorbeeld: office-manager, medewerker klantenservice, docent, verkoopmedewerker, doktersassistent.

38. Specialist
Wil je gezien worden als de expert? Heb je interesse in een bepaald vakgebied en wil je hier altijd meer over weten? Als specialist kan je andere mensen helpen of alles vertellen over jouw vakmanschap. Medisch specialisten zijn een goed voorbeeld van een deskundige in hun eigen vakgebied. Maar je kan ook op heel andere terreinen een specialist worden. Van hobby’s tot en met recht en van bloemen tot en met duurzame energie.
Bijvoorbeeld: meubelrestaurateur, medisch specialist, sommelier, taxateur.

39. Status
Status is een krachtige drijfveer. Jongeren willen na hun school of studie graag ergens werken wat goed is voor hun imago. Status houdt in dat je beroep respect afdwingt en aanzien geeft. Over het algemeen is het zo dat een functie meer status geeft als je hiervoor langer en op hoog niveau moet studeren.
Bijvoorbeeld: chirurg, piloot, advocaat, notaris.

40. Structuur
Een werkwaarde kan ook zijn dat je op zoek bent naar een werkplek met een duidelijke structuur waarin iedereen weet wat van hem of haar wordt verwacht en de verantwoordelijkheden duidelijk zijn. Structuur is vooral aanwezig in hiërarchische organisaties of de maakindustrie.
Bijvoorbeeld: procesoperator, brandweerman, assistent accountant.

41. Talentontwikkeling
Een grote drijfveer kan je eigen talent zijn. Je bent dan op zoek naar een werkomgeving waarin je jouw talenten en vaardigheden blijvend kunt ontwikkelen. Sommige organisaties profileren zich als talentontwikkelaars en bieden bijvoorbeeld de mogelijkheid om tijdens werktijden trainingen en cursussen te volgen. Je kunt je daarbij richten op trainingen waarmee je steeds beter wordt in je vak, maar je kunt ook kiezen voor opleidingen waarmee je in de breedte gaat en vaardigheden opdoet die ook in ander beroepen van pas komen.

42. Tastbaar
Sommige mensen willen graag werk doen waarbij ze zich bezighouden met tastbare producten. Dat kunnen natuurlijk maakberoepen zijn. Maar het kunnen ook beroepen zijn waarbij je fysieke of voelbare dingen verkoopt, onderhoudt of ontwerpt.
Bijvoorbeeld: goudsmid, schoenmaker, meubelrestaurateur, dakdekker.

43. Teamomgeving
Werken in een teamomgeving betekent dat je graag een groepsinspanning levert. Je maakt graag deel uit van een team. Of je nu wel of niet een teamverband werkt, is vaak erg afhankelijk van de cultuur van een organisatie. Er zijn bijvoorbeeld softwarebedrijven waarbij je als programmeur deel uitmaakt van een team terwijl het een beroep is wat je relatief goed op individuele basis zou kunnen uitvoeren. Maar er zijn ook organisaties waar je bijna altijd in teamverband werkt. Zoals bij defensie en in de zorg.
Bijvoorbeeld: beroepsmilitair, verpleegkundige.

44. Trots
Je kan om verschillende redenen erg trots zijn op het geleverd werk. Je kan bijvoorbeeld trots zijn op een boek dat je hebt geschreven, een bedrijf dat je hebt opgericht en nog bestaat, een persoon die je hebt geholpen. Trots hoeft niet per se erkend te zijn door anderen. Je kan ook voor jezelf erg trots zijn op het werk dat je hebt verricht en is erg persoonlijk.

45. Uitdaging
Dit wordt ook wel prestatiemotivatie genoemd. Mensen met een hoge prestatiemotivatie gaan bewust op zoek naar taken en werkzaamheden die hen uitdagen. Ze willen zich ontwikkelen en worden graag uitgedaagd. Het gaat hierbij niet zozeer om de competitie met anderen maar meer om het feit dat iemand zichzelf wil testen.
Bijvoorbeeld: softwareontwikkelaar, hacker, rechercheur.

46. Vrije tijd
Genoeg vrije tijd kan ook een uitgangspunt zijn bij het vinden van werk. Werken is dan meer een randvoorwaarde voor het doen van andere dingen. Meestal voor het uitoefen van hobby’s, doen van vrijwilligerswerk waar men veel voldoening uit haalt of het uitoefenen van een ander beroep waarbij men te weinig verdient. Vooral beroepen waarbij je relatief zelfstandig kunt werken, lenen zich voor een korte werkweek.
Bijvoorbeeld: postbode, webdeveloper, orderpicker, horecamedewerker.

47. Woon-werkverkeer
Niet iets dat mensen snel zullen toegeven maar eigenlijk heel normaal is om bij stil te staan. Een korte reistijd betekent automatisch meer tijd voor andere en vaak leuke of nuttige zaken. Een lange reistijd is zeker een terechte drijfveer als je ergens voor langere tijd gaat werken en verhuizen bijvoorbeeld niet mogelijk of gewenst is.

48. Zekerheid
Zekerheid is een sterke werkwaarde. Veel mensen vinden een vast contract erg belangrijk. Als werknemer kun je dan bijvoorbeeld makkelijker een hypotheek krijgen en heb je meer financiële zekerheid. Overheden en grote dienstverlenende bedrijven bieden over het algemeen de banen met de meeste rechtszekerheid.

49. Zelfstandig
Een drijfveer kan ook zijn dat je op zoek bent naar werk met weinig toezicht of directe controle. De ultieme vorm van zelfstandigheid is autonomie. Maar je kunt ook heel goed in loondienst een zelfstandige functie hebben. Bijvoorbeeld werk waarin je veel en alleen reist of werkt.
Bijvoorbeeld: vrachtwagenchauffeur, cv-monteur, elektricien.

50. 9 tot 5 baan
In vacatures wordt vaak gevraagd om iemand die geen 9-tot-5-mentaliteit heeft. Maar andersom kan natuurlijk ook. Je bent dan juist op zoek naar een baan waarbij je van 9 tot 5 moet werken en niet hoeft na te denken over werk buiten deze uren. Wel zo overzichtelijk en zorgt er ook voor dat werk en privé minder in elkaar overlopen.